Trafik Sigortası Basamak Sistemi: Primlerinizi Nasıl Düşürürsünüz?
Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası tarifesinin belirlendiği yönetmeliğin 5. Maddesi “İndirimlerin ve Artırımların Uygulanması” başlığını taşır. Başlık altında yer alan madde hükümleri 0 ile 8 arasında yer alan sayılarla ifade edilen 9 kademeli bir basamak sisteminin oluşturulması hükmünü amirdir.
Maddenin ikinci fıkrası, işleten sıfatı ile ilk defa trafiğe çıkacak olanların sisteme 4. basamaktan dahil olacağını belirtir. Üçüncü fıkra ise sigorta sözleşme süresi içinde herhangi bir tazminat ödemesi yapılmaması durumunda uygulanacak prim indirimi oranının bir üst basamağa geçeceğini ifade eder. Sigorta süresi içinde meydana gelen her tazminat ödemesi ise prim artırımı oranını bir alt basamağa aktarır.
Sistem ilk bakışta bir fiyatlandırma skalası gibi görünse de iyi sürücüyü ödüllendiren ve teşvik eden bir yapıya sahiptir. Güvenli sürüşün sadece yakıt tasarrufu anlamına gelmediği ve sigorta primi tasarrufu sağlayacağı basamak sistemi dikkatli incelendiğinde kolayca anlaşılır.
Bu yazıda trafik sigortası basamakları ve basamak sistemine dair merak edilen her türlü bilgiyi açık ve anlaşılır bir şekilde bulabilirsiniz.
Trafik Sigortası Basamak Sistemi Nedir ve Nasıl Çalışır?
Trafik sigortası basamak sistemi dar açıdan bakıldığında sigorta şirketlerinin fiyatlarını belirlemesini sağlayan bir tablo gibi görülebilir. Ancak durum ilk görünüşten çok daha farklıdır. Basamak sistemi iyi sürücüyü ve güvenli sürüşü özendiren hatta ödüllendiren bir yapıya sahiptir. Tersi durumda dikkatsiz ve sürekli kazaya açık durumda olan sürücülerin ilave prim ödemesi sağlanarak caydırılmaya çalışılır.
Bütün bunların ne anlama geldiğini daha somut örnekler üzerinden ortaya koymak açıklayıcı olacaktır. Öncelikle sistem trafiğe yeni çıkacak her sürücüye eşit yaklaşır ve onu dördüncü basamaktan sigortalı yapar. Bundan sonrası sürücünün hasar geçmişine göre şekillenir.
Hasar geçmişi sorunsuz olan sürücüler ödüllendirilir ve sonraki dönemler için üst basamağa çıkarak hasarsızlık indirimi ile sigorta yaptırmaya hak kazanır. Hasar konusunda sorun yaşayan ve kazaya karışan sürücüler ise caydırıcı bir durum ile karşılaşır. Bu sürücüler bir alt basamağa geriler ve sonraki sigorta döneminde ilave prim (sürprim) ödeyerek sigorta yaptırabilir.
Görüleceği üzere asıl amacı fiyatlandırmayı sağlamak gibi görünen basamak sistemi iyi sürücüleri ödüllendiren ve kazaların azaltılmasında rol oynayan bir yapıya sahiptir. Sistemin temel amacı güvenli sürüşü teşvik etmek, yaygınlaştırmak ve buna uygun hareket edeni ödüllendirmektir.
Trafik Sigortası Basamakları ve Prim Oranları
Trafik sigortası basamak sistemi iyi sürücülerin karlı çıktığı bir uygulamadır. Dördüncü basamaktan ilk defa sigortalı olan sürücü yılı hasar ödemesi olmadan geçirdiğinde yeni dönemde beşinci basamağa yükselir ve %5 prim indirimi elde eder. Aynı başarıyı bir yıl daha göstermesi durumunda ise elde edeceği prim indirimi %20 olacaktır.
Güvenli sürüşü ve iyi sürücüyü teşvik eden sistem sürücünün bir yılı daha hasarsız atlatması durumunda onu %40’lık bir indirim ile ödüllendirir. Bu, örneğin normalde 10 bin lira prim ödeyecek olan bir sürücünün, ilgili indirim oranı sayesinde yaklaşık 6 bin lira civarında prim ödemesi anlamına gelebilir.
Yedinci basamakta olup üç yıl daha hasar ödemesi için dosya açılmayan sürücü ise zirveye yani sekizinci basamağa ulaşır. Böylece %50 prim indirimi hakkı elde eder ve kazasız geçen yıllarda hasarsızlık indirimi koruma imkânı elde eder. Bu da yarı yarıya ödeme yapması anlamına gelir.
| Basamak | İndirim (%) | Sürprim (%) |
|---|---|---|
| 8 | 50 | - |
| 7 | 40 | - |
| 6 | 20 | - |
| 5 | 5 | - |
| 4 | - | - |
| 3 | - | 45 |
| 2 | - | 90 |
| 1 | - | 135 |
| 0 | - | 200 |
Ancak durum dikkatsiz ve kötü sürücüler için aynı oranda iyi değildir. Dördüncü basamakta iken kazaya karışan sürücü üçüncü basamağa geriler ve bu durum onun sonraki dönemde %45 daha fazla prim ödemesi sonucunu doğurur. İkinci yıl da aynı çizgide devam eden süreç onu ikinci basamağa ve %90 ilave prime taşır.
Sürücünün yine hasar dosyasına sahip olması ve birinci basamağa gerilemesi %135 daha yüksek prim ödemesi ile sonuçlanır. Yıl içerisinde üç veya daha fazla kazaya karışan sürücüler için durum daha da zorlaşır ve zorunlu trafik sigortası yaptırabilmek için, tarife tablosuna göre standart prime kıyasla %200’e varan oranlarda daha yüksek prim ödemeleri gerekebilir.
Görüleceği üzere trafik kurallarına uyan, güvenli sürüş koşullarında araç kullanan sürücüler sisteme daha az yük getirir ve bunun ödülünü prim indirimleri ile alır. İnsanlara, çevreye ve sisteme zarar verecek şekilde araç kullananlar ise sigorta yaptırabilmek için daha fazla külfete katlanmak zorunda kalır.
Hasarsızlık İndirimi Sağlayan Basamaklar (5, 6, 7 ve 8. Basamak)
Sistem tarafından hasarsızlık indirimi ile ödüllendirilen 5, 6 ve 7. basamaklara birer yıllık hasarsızlık geçmişi ile ulaşılır. Çok iyi sürücü kategorisindeki yedinci basamak %40 gibi oldukça yüksek oranda prim indirimi anlamına gelir. Bu seviyede hasarsızlığını koruyarak 3 yıl geçirenler ise sistemin en tepesine yani 8. basamağa erişir. Bunun anlamı ise %50 prim indirimidir. Bu sürücüler normalde ödemesi gereken primin sadece yarısını ödeyerek sigorta yaptırabilir.
Standart Basamak (4. Basamak):
Trafik sigortası sisteminin herkese eşit mesafede durduğu, tabiri caizse tarafsızlığını koruduğu yer olan 4. basamak, trafiğe ilk adımlarını atanların buluşma noktasıdır. Toplamda 9 kademesi bulunan sistemin orta noktası olan 4. basamak hem en üste hem de en alta eşit uzaklıktadır. Bu itibarla standart prim tarifesinden ücretlendirilir. Ne bir indirim ne de bir artış söz konusudur.
Sürprim (Prim Artışı) Uygulanan Basamaklar (0, 1, 2 ve 3. Basamak)
Sigortacılık temelde risk yönetim sistemi olduğundan riskten uzak olanların daha düşük, risk ile daha yakın hatta iç içe olanların ise daha yüksek prim ile sigortalanması son derece akla yatkın bir uygulamadır. Yukarıdaki örneklerde güvenli sürüş ve hasarsız sürücü nasıl ödüllendiriliyorsa riski yüksek olan sürücülere ilave prim uygulanması da gerekir.
Bu çerçevede 4. basamakta iken kaza yapan ve hasar dosyasına ödeme yapılan sürücü sonraki yıl 3. basamak trafik sigortası yaptırmak durumunda kalır. Bu riskli durum sigorta şirketlerinin kendisinden %45 oranında daha yüksek prim talep etmesi sonucunu doğurur. Sonraki yıl da kaza yapması onu 2. basamağa geriletir. 2. basamak trafik sigortası ilave prim oranı %90 seviyesine ulaşır.
2. basamakta iken yeniden hasar kaydı açılan sürücü sonraki yıl artık 1. basamaktadır. 1. basamak trafik sigortası %135 daha fazla prim anlamına gelir. Sigorta yaptırabilmek için standart primin iki katından fazla ödemesi gereken bu sürücüler aynı yıl içerisinde 3 veya daha fazla kaza yapması durumunda çok riskli sürücü grubuna dahil olur. Ve artık ilave prim tutarı %200 seviyesine ulaşır.
Trafik Sigortası Basamağı Nasıl Öğrenilir?
Her sigortalı, aracı için düzenlenen trafik sigortası poliçesinin basamak bilgisine kolayca ulaşabilir. Bunun en kolay yollarından birisi çoğu kişi tarafından kullanılan e-Devlet portalıdır.
- e-Devlet portalına şifre, mobil imza ya da internet bankacılığı kanallarından birisi ile girilir.
- Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) uygulamaları arasından “Trafik Poliçe ve Hasar Bilgileri Sorgulama” sekmesi seçilir.
- Açılan ekrana aracın plaka numarası girilir ve böylece trafik sigortası poliçesine ulaşılır.
- Poliçede yer alan prim hesabı bölümünde trafik sigortası basamağına ilişkin bilgi yer alır.
Benzer şekilde doğrudan Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) web sayfaları da aynı sonucu elde etmek üzere kullanılabilir. Bunun için kurumun sayfasında yer alan Sigortam360 sekmesi açılır ve buraya aracın plaka numarası girilir. Böylece e-Devlet trafik sigortası aramasında olduğu gibi trafik sigorta poliçesine ulaşılır. 5. sigorta basamağı sorgulama ve diğer basamak sorgulama işlemleri aynı yöntem ile yapılır.
Sigorta Primlerinizi Düşürmek İçin Basamak Sistemini Avantaja Çevirme Yolları
Basamak sistemi, güvenli sürüş geçmişine sahip sürücülerin primlerinde indirim, sık kazaya karışan sürücülerin primlerinde ise artış uygulanmasını sağlayan bir risk yönetim sistemidir. Sürücüler eylem odaklı bir yaklaşım sergileyerek güvenli araç kullanma konusunda kendilerini geliştirebilir ve böylelikle daha düşük prim ödeyerek sigorta yaptırma şansı elde eder. İlerleyen zaman dilimi içerisinde tekrarlayan hasarsızlık dönemlerinin %50 gibi ciddi boyutlarda indirime ulaşması bu yönde harekete geçmek için önemli bir teşviktir.
Ancak düşük prim ödeme konusu zaman zaman eylemsel davranışın yanında stratejik kararlar vermeyi de gerektirebilir. Bazı küçük hasarlar için, hasar dosyası açmak yerine onarımı kendi bütçenizden karşılamanın daha avantajlı olabileceği durumlar olabilir. Bu nedenle özellikle yüksek hasarsızlık indirimine sahip sürücülerin, küçük hasarlarda kâr-zarar hesabını sigorta acenteleriyle birlikte dikkatle değerlendirmesi, hasarsızlık indirimini koruma açısından fayda sağlayabilir.
Trafik Sigortası Basamakları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Araç değiştirince hasarsızlık indirimi (basamak) devam eder mi?
Genel uygulamada evet, hasarsızlık indirimi devam eder. İndirim çoğunlukla araca değil sürücüye tanımlandığı için araç değişikliğinden etkilenmez; yine de poliçe ve şirket uygulamalarını kontrol etmekte fayda vardır.
Poliçeyi zamanında yenilemezsem basamağım düşer mi?
Trafik sigortası zorunlu bir sigorta türü olduğundan, poliçenin süresinde yenilenmemesi durumunda tarife hükümlerine göre aylık bazda sürprim uygulanabilir ve hasarsızlık indirim basamağının etkilenmesi riski doğar.
1. basamaktan nasıl çıkılır?
Sürücü 1. basamakta da olsa, yeni dönemde kaza yapmadan sigorta süresini tamamladığında, yürürlükteki basamak kurallarına göre bir üst basamağa geçmesi mümkündür.
İki arabası olan bir kişinin basamakları nasıl etkilenir?
Trafik sigortası sistemi her aracın hasarsızlık değerlendirmesini ayrı ayrı yapar. Bu nedenle ikinci araç, genel uygulamada birinciden bağımsız olarak 4. basamaktan sisteme dâhil edilir; ancak detaylar sigorta şirketinin ve yürürlükteki tarifenin esaslarına göre değişebilir.
