Aracım

Bir otomobil satın almak, çoğu insan için ev alımından sonra yapılan en büyük ikinci yatırımdır. Özellikle sıfır araç fiyatlarının yükselmesiyle birlikte ikinci el piyasası hiç olmadığı kadar hareketli bir hale gelmiş durumda. Ancak bu hareketlilik, beraberinde ciddi finansal riskleri de getiriyor. "Araçta söylenenin dışında bir hasar var mı?", "Paramı gönderirsem ve satıcı devri vermezse ne olur?", "Noterde sürpriz bir masrafla karşılaşır mıyım?" gibi sorular, alıcıların zihnini sürekli meşgul ediyor.

İkinci el araç alımı sadece bir anahtar teslimi değil, aynı zamanda ciddi bir sermaye transferidir. Bu süreçte yapılacak küçük bir hata veya dikkatsizlik bile ciddi maddi kayıplara ve hatta dolandırıcılık riskiyle karşı karşıya kalmanıza neden olabilir. Neyse ki, bu riskleri minimize etmenin ve paranızı güvence altına almanın formülü belli: Noter, ekspertiz ve sigorta üçgeni.

Bu rehberde, bir alıcı veya satıcı olarak haklarınızı nasıl koruyacağınızı, yeni yasal düzenlemelerle birlikte değişen güvenli ödeme sistemlerini ve aracınızı gizli maliyetlere karşı nasıl sigortalayacağınızı adım adım anlatacağız.

Güvenli Alım Satımın İlk Kalesi: Ekspertiz Raporu

Beğendiğiniz aracın dışı pırıl pırıl olabilir, motor sesi kulağa hoş gelebilir. Ancak modern otomobillerde gözle görülemeyen, sadece teknolojik cihazlarla tespit edilebilen yüzlerce parça bulunur. Bu nedenle oto ekspertiz raporu, sadece aracın o anki durumunu gösteren teknik bir belge değil, aynı zamanda sizi gelecekteki masraflara karşı koruyan finansal bir kalkandır.

Oto Ekspertiz Raporu Neden Zorunlu ve Neleri Kapsar?

Ticaret Bakanlığı'nın yaptığı düzenlemelerle birlikte, ikinci el araç ticaretinde belirli şartlar altında ekspertiz raporu almak yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. 8 yaşın altındaki ve 160.000 kilometreyi aşmamış araçların, yetki belgesine sahip işletmeler tarafından satılması durumunda ekspertiz raporu sunulması şarttır. Ancak araç bu sınırların dışında olsa veya bireysel bir satıcıdan alınıyor olsa bile, ekspertiz yaptırmak alıcının en büyük güvencesidir.

Kapsamlı bir ekspertiz raporu; motor performans testinden şanzıman kontrollerine, kaporta boya durumundan şasi ve podye gibi hayati parçaların incelenmesine kadar aracın röntgenini çeker. Daha da önemlisi, ekspertiz süreciyle birlikte yapılan TRAMER sorgulaması, aracın geçmişteki kazalarını ve sigorta geçmişini ortaya döker.

Ekspertiz raporu, satıcının "hatasız" dediği bir araçta boyalı parçaları veya değişen motor aksamını ortaya çıkararak, aracın gerçek değerinden daha fazla ödeme yapmanızı önlemeye yardımcı olur. Unutmayın, tespit edilemeyen her kusur gelecekte cebinizden çıkacak gizli bir maliyettir.

Resmi Güvenceniz: Noter İşlemleri ve Yeni Düzenlemeler

Eskiden noterler sadece alıcı ve satıcının imza attığı, ruhsatın el değiştirdiği resmi dairelerdi. Ancak dolandırıcılık yöntemlerinin artması ve nakit taşıma riskleri nedeniyle, Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği iş birliğiyle noterler artık birer güvenlik merkezi haline geldi.

Güvenli Ödeme Sistemi: Paranızı Nasıl Bloke Altına Alırsınız?

İkinci el araç alım satımında en büyük korku, parayı gönderdiğiniz ama satıcının noterde imzayı atmadığı veya imzayı atmanıza rağmen paranın hesaba geçmediği senaryolardı. Bu riskleri önemli ölçüde azaltan Güvenli Ödeme Sistemi devreye girmiş durumda.

Bu sistemde alıcı, araç bedelini doğrudan satıcının hesabına değil, Takasbank gibi güvenilir bir aracı kuruluşun havuz hesabına yatırır. Para burada bloke edilir. Taraflar notere gidip satış sözleşmesini imzaladığında, noter sistemi bankaya "satış gerçekleşti" sinyalini gönderir ve para otomatik olarak blokeden çıkarak satıcının hesabına geçer. Eğer satış herhangi bir nedenle iptal olursa, para alıcının hesabına iade edilir. Bu sistem sayesinde nakit taşıma riski, sahte para riski ve parayı alıp kaçma şeklindeki dolandırıcılık yöntemleri büyük ölçüde engellenebilmekte ve süreç daha güvenli hâle gelmektedir.

Kapora Tuzağına Düşmeyin: Yasal Kapora Limiti Nedir?

İkinci el piyasasında en sık rastlanan mağduriyetlerden biri de kapora dolandırıcılığıdır. Satıcılar aracı opsiyonlamak için önden ödeme talep edebilir. Ancak burada dikkatli olunmalıdır. Yasal düzenlemelere göre, yetkili satıcıların satış bedelinin yaklaşık %10’u civarında kapora talep etmesi öngörülür; bu oranın üzerindeki taleplerde mutlaka dikkatli olmak ve sözleşme koşullarını detaylı incelemek gerekir. 

Bireysel satıcılarda ise aracı görmeden, ekspertiz yaptırmadan ve satıcının kimliğini doğrulamadan kesinlikle yüksek meblağlı kapora gönderilmemelidir. Mümkünse sembolik rakamlar tercih edilmeli ve açıklama kısmına mutlaka "araç plakası ve kapora bedeli" yazılmalıdır.

Cayma Hakkı: İnternetten Alınan Araçlarda 14 Günlük Güvenceniz

Dijitalleşen dünyada artık araçlar da internet üzerinden sipariş edilebiliyor. Eğer aracınızı internet üzerinden, yetki belgesine sahip bir ticari işletmeden satın aldıysanız, Tüketici Kanunu kapsamında belirli şartlar dâhilinde 14 gün içinde cayma hakkınız bulunabilir. Bu hak, aracı teslim aldıktan sonra, ilgili mevzuatta belirtilen koşullar çerçevesinde, gerekçe göstermeden iade talebinde bulunabilmenize imkân tanır. Ancak bu kuralın bireysel satıcılardan, yani şahıstan şahsa yapılan satışlarda geçerli olmadığını unutmamak gerekir.

2025 Noter Araç Satış Ücretleri ve Masrafları Kim Öder?

Araç alım satımında noter masrafları her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenir. 2025 noter araç satış ücretleri işlemin türüne ve evrak sayısına göre değişiklik gösterse de piyasa teamülleri gereği bu masraf çoğunlukla alıcı tarafından karşılanır; ancak taraflar kendi aralarında farklı bir şekilde de anlaşabilir. Satış esnasında sürpriz yaşamamak adına, güncel noter harçlarını önceden öğrenmek ve bu tutarı nakit veya kredi kartı ile ödemeye hazır bulundurmak, işlemin hızlı ilerlemesini sağlar.

Risklere Karşı Kalkanınız: Sigorta ve Kasko

Ekspertiz aracı teknik olarak, noter ise hukuki olarak güvenceye alır. Sürecin üçüncü ve en kritik ayağı olan sigorta ise sizi finansal risklere ve yasal cezalara karşı koruyan kalkandır.

"Önce Sigorta, Sonra Noter" Dönemi: Zorunlu Trafik Sigortası Şartı

Geçmiş yıllarda araç satın alanlar, noter satışından sonra sigorta yaptırmak için 15 günlük bir süreye sahipti. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin kararı ve yeni düzenlemelerle birlikte bu uygulama değişti. Artık "önce sigorta, sonra noter" dönemi başladı.

Alıcı, noterde satış işlemini tamamlayabilmek için aracı kendi üzerine almadan hemen önce veya işlem sırasında zorunlu trafik sigortası poliçesini kestirmek zorundadır. Sistemde geçerli bir trafik sigortası görülmediği takdirde, noter devir işlemini tamamlayamaz ve işlem ileriye götürülemez. Bu durum, alıcının aracı devraldığı andan itibaren güvence altında olmasını sağlar.

Peki, sigortayı yaptırdınız ama noterde satış iptal oldu, paranız yanar mı? Genellikle hayır. Satış gerçekleşmezse, poliçeyi iptal ettirerek, sigorta şirketinin uygulamalarına ve genel şartlara göre ödediğiniz primin tamamının veya kullanılmayan günlere ait kısmının iadesini talep edebilirsiniz. Bu nedenle notere gitmeden önce sigorta tekliflerini almak ve süreci başlatmak epey zaman kazandıracaktır.

İkinci El Araçta Garanti Zorunluluğu ve Kaskonun Rolü

İkinci el araç alım satımında getirilen bir diğer önemli yenilik de garanti zorunluluğudur. Yetki belgesine sahip galeri ve kurumsal firmalar, sattıkları 8 yaşın veya 160.000 kilometrenin altındaki araçlar için motor, şanzıman, tork konvertörü, diferansiyel ve elektrik sistemi gibi önemli noktalar için 3 ay veya 5.000 kilometre garanti vermek zorundadır. Bu, alıcı için büyük bir avantajdır.

Ancak bu yasal garanti, aracın çalınması, yanması, sel hasarı görmesi veya sizin kusurunuzla kaza yapmanız durumunda devreye girmez. İşte bu noktada devreye kasko girer. Kasko sigortası; çarpma, çarpılma, hırsızlık ve doğal afetler gibi yasal garantinin kapsamadığı pek çok fiziksel hasarı, poliçenizdeki teminatlar ve limitler dâhilinde güvence altına alabilir.Özellikle yüksek maliyetli yedek parça ve işçilik fiyatları düşünüldüğünde, ikinci el aracınızı kasko ile korumak yatırımınızı güvence altına almanın en mantıklı yoludur.

Unutmayın; noter, ekspertiz ve sigorta üçlüsünü doğru yönetmek, sadece bir araç sahibi olmanızı değil, huzurlu bir sürüş deneyimi yaşamanızı sağlar.