Araç Değer Kaybı Nedir? Nasıl Hesaplanır ve Talep Edilir?
Trafik kazaları, sürücüler için hem maddi hem de manevi olarak zorlayıcı süreçlerdir. Aracınızın hasar görmesi, onarım sürecinin stresi ve zaman kaybı yeterince yorucuyken, bir de onarım sonrası ortaya çıkan gizli bir maliyetle yani araç değer kaybı ile yüzleşmek durumunda kalabilirsiniz.
Araç değer kaybı, bir trafik kazası sonrası aracınız ne kadar profesyonel ve orijinal parçalarla onarılırsa onarılsın, ikinci el piyasasındaki satış değerinde yaşanan düşüşü ifade eder. Zira aracınızın "kazalı araç" olarak kayıtlara geçmesi, potansiyel alıcılar nezdinde değerini kaçınılmaz olarak düşürür.
Aksigorta olarak, bu süreçte hiçbir müşterimizin mağduriyet yaşamasını istemiyoruz. Bu nedenle hazırladığımız bu kapsamlı rehber, araç değer kaybının ne olduğunu, bu hakkı kimlerin talep edebileceğini, tazminat tutarının nasıl hesaplandığını ve başvuru sürecinin nasıl işlediğini adım adım anlatan bir yol haritası niteliğindedir. Haklarınızı bilmeniz, kayıplarınızı en aza indirmeniz için ilk ve en önemli adımdır.
Araç Değer Kaybı Nedir ve Neden Önemlidir?
Bir aracın karıştığı kaza, TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi ve Gözetim Merkezi) sistemine, yani Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) kayıtlarına işlenir. Bu kayıt aracın hasar geçmişini şeffaf bir şekilde ortaya koyar. İkinci el araç satın almayı düşünen her alıcı, bu kayıtlara kolayca ulaşabilir ve doğal olarak hasar kaydı bulunmayan, tamamen orijinal bir araca yönelme eğilimindedir.
İşte bu noktada "araç değer kaybı" kavramı devreye girer. Aracınızın kaportasından motor aksamına kadar hasar gören parçaları, yetkili servislerde orijinal yedek parçalarla değiştirilmiş ve aracınız eski kusursuz görünümüne kavuşmuş olsa bile, TRAMER kaydı onun piyasa değerini düşürür. Bu düşüş, sizin için gerçek bir finansal kayıptır.
Bu kaybın yasal bir hak olduğunun altını çizmek gerekir. Araç değer kaybı, Yargıtay kararları ile de sabitlenmiş ve Karayolları Trafik Kanunu Genel Şartları ile güvence altına alınmıştır. Yani, kazada kusurlu olmayan veya daha az kusurlu olan tarafın, aracının uğradığı bu değer düşüşünü kusurlu tarafın sigortasından talep etme hakkı bulunmaktadır. Bu keyfi bir uygulama değil, kanunla korunan bir haktır.
Araç Değer Kaybı Talep Etmenin Şartları Nelerdir?
Değer kaybı tazminatı alabilmek için aracınızın ve kaza durumunun belirli kriterleri karşılaması gerekmektedir. Bu şartları net bir şekilde bilmek, başvuru sürecini daha sağlıklı yönetmenizi sağlar. İşte o şartlar:
1.Kusur durumu: Değer kaybı talebinde bulunabilmek için kazada %100 kusurlu olmamanız gerekir. Eğer kazada haklı taraf sizseniz (%0 kusur) veya kusur oranınız karşı taraftan daha az ise (kısmi kusur), kusurunuz oranında düşülerek hesaplanan değer kaybını talep edebilirsiniz.
2.Aracın durumu: Araç, onarılamayacak durumda olmamalıdır. Eğer eksper raporuyla aracınızın "pert" yani tam hasarlı olduğu ve trafiğe çıkmasının uygun olmadığı belgelenirse, sigorta şirketi size aracın kaza anındaki piyasa değerini (rayiç bedel) öder. Bu durumda ayrıca bir değer kaybı ödemesi yapılmaz.
3.Hasarın niteliği: Hasar gören parçanın daha önce aynı bölgeden bir kaza veya onarım işlemi görmemiş olması esastır. Örneğin daha önce değişmiş olan bir ön çamurluk, yeni kazada tekrar hasar alırsa, bu parça için değer kaybı talep edilemez.
4.Kilometre sınırı: Yargıtay ve Sigorta Tahkim Komisyonu kararlarında genellikle bir kilometre sınırı göz önünde bulundurulur. Bu sınır genel olarak 165.000 km olarak kabul edilmektedir. Bu kilometrenin üzerindeki araçlar için yapılan başvurular genellikle reddedilmektedir.
5.Onarımın kapsamı: Mini onarım kapsamına giren, aracın değerini etkilemeyen basit kaporta, boya, plastik tampon/parça onarımları gibi küçük ve yüzeysel işlemler değer kaybı tazminatına konu olmaz. Değer kaybı için, aracın kaporta aksamında boya veya değişim işlemi yapılmış olması gerekir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplaması, kişisel yorumlara veya varsayımlara dayalı bir süreç değildir. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından belirlenen standart bir formül ve bu formüle entegre edilen katsayı tabloları üzerinden şeffaf bir şekilde yapılır.
Hesaplamayı etkileyen faktörler aracın rayiç değeri, üretim yılı ve yaşı, kilometresi, marka ve modeli ile hasarın niteliği boyutu şeklinde sıralanabilir. Değer kaybı hesaplaması şu formül üzerinden yapılır:
Total Değer Kaybı = (Aracın Rayiç Değeri ×0.19) × Hasar Boyutu Katsayısı × Aracın Kullanılmışlık Düzeyi Katsayısı
Bu formüldeki (Aracın Rayiç Değeri x 0.19) ifadesi, Baz Değer Kaybı'nı temsil eder. Şimdi formüldeki katsayıları ve nasıl kullanılacaklarını inceleyelim. Aşağıdaki tablolar, kendi aracınız için bir ön hesaplama yapmanıza yardımcı olacaktır.
1. Hasar Boyutu Katsayısı Tablosu
Bu katsayı, aracın hasarının ciddiyetine göre belirlenir. Eksper raporunda belirtilen onarım detaylarına göre ilgili katsayı seçilir.
Hasar Kategorisi | Hasar Boyutu Katsayısı |
---|---|
Basit Düzey Hasarlar (Boya, yüzeysel düzeltme vb.) | 0,25 |
Orta Düzey Hasarlar (Panel değişimi, lokal boya vb.) | 0,50 |
İleri Düzey Hasarlar (Birden fazla panel değişimi) | 0,75 |
Ağır Hasarlar (Şasi, direk onarımları vb.) | 0,90 |
2. Araç Kullanılmışlık Düzeyi (kilometresi) Katsayısı Tablosu
Bu katsayı, aracın kaza anındaki kilometresine göre belirlenir.
Kilometre Aralığı | Katsayısı |
---|---|
0 – 14.999 | 0,9 |
15.000 – 29.999 | 0,8 |
30.000 – 44.999 | 0,7 |
45.000 – 59.999 | 0,6 |
60.000 – 74.999 | 0,5 |
75.000 – 89.999 | 0,4 |
90.000 – 149.999 | 0,3 |
150.000 – 165.000 | 0,2 |
Araç Değer Kaybı Kimden Alınır?
Araç değer kaybı, kazada kusurlu olan aracın Zorunlu Trafik Sigortası poliçesini düzenleyen sigorta şirketi tarafından karşılanır. Kendi kasko veya trafik sigortanız bu ödemeyi yapmaz.
Bu noktada Aksigorta'nın rolü, kazadaki konuma göre değişir:
- Eğer kazada mağdur olan taraf sizseniz, değer kaybı talebinizi, size çarpan ve kazada kusurlu olan aracın sigorta şirketine iletmelisiniz. Bu süreçte kendi sigorta şirketiniz olarak Aksigorta, size danışmanlık ve yol gösterme konusunda her zaman destek olacaktır.
- Eğer kazada kusurlu olan tarafın trafik sigortası Aksigorta'dan ise, bu durumda kazada mağdur olan diğer araç sahibi, değer kaybı talebini doğrudan Aksigorta'ya yapar. Talebi, yasal mevzuatlar ve poliçe limitleri dahilinde titizlikle inceler ve hak sahibine ödemesini gerçekleştiririz.
Aksigorta Kasko Sigortası, kazadaki kusur oranınıza bakılmaksızın, sizin aracınızda meydana gelen çarpma, yanma, çalınma gibi fiziksel hasarları ve onarım masraflarını karşılar. Ancak araç değer kaybı aracın piyasa değerindeki düşüşü ifade ettiği için bu talep, bir zorunluluk sigortası olan ve üçüncü şahıslara verilen zararları teminat altına alan Zorunlu Trafik Sigortası'nın konusudur.
Araç Değer Kaybı Başvuru Süreci Adım Adım Nasıl İşler?
Haklı olduğunuz bir kaza sonrası değer kaybı talebinizi iletmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1.Gerekli belgelerin toplanması: Başvuru yapmadan önce dosyanızın eksiksiz olması önemlidir. Talep edilen belgeler genellikle kaza tespit tutanağının onaylı sureti, eksper tarafından hazırlanan detaylı hasar raporu (eksper raporu), aracın onarımının yapıldığı servisten alınan detaylı faturalar, hasarlı ve onarılmış araca ait fotoğraflar, aracın ruhsat fotokopisi, mağdur araç sahibinin kimlik fotokopisi ve IBAN bilgileri ile eğer kaybı talep edildiğini belirten bir başvuru dilekçesinden oluşur.
2.Sigorta şirketine başvuru: Topladığınız bu belgelerle birlikte, kusurlu tarafın Zorunlu Trafik Sigortası'nı yapan sigorta şirketine yazılı olarak başvurmanız gerekmektedir. Başvurunuzu iadeli taahhütlü posta yoluyla veya sigorta şirketinin genel müdürlüğüne elden teslim ederek yapmanız sürecin takibi açısından önemlidir. Sigorta şirketinin yasal olarak başvurunuza 15 iş günü içinde cevap verme zorunluluğu vardır.
3.Anlaşmazlık durumu: Sigorta şirketinin teklif ettiği tutarı yetersiz bulmanız, talebinizi reddetmesi veya yasal sürede cevap vermemesi durumunda yasal yollara başvurma hakkınız doğar. Bu durumda Sigorta Tahkim Komisyonu ve Asliye Ticaret Mahkemesi gibi iki ayrı seçeneğiniz bulunur.
Değer Kaybı Talebinde Zaman Aşımı Süresi Nedir?
Unutmamanız gereken en kritik konulardan biri de zaman aşımı süresidir. Araç değer kaybı talebinde bulunmak için yasal olarak belirlenmiş bir süreniz vardır. Bu süre, kaza tarihinden itibaren 2 yıldır. Bu iki yıllık süreyi kaçırmanız durumunda, yasal olarak talep hakkınızı kaybedersiniz. Bu nedenle kaza ve onarım süreci tamamlandıktan sonra zaman kaybetmeden başvurunuzu yapmanız büyük önem taşımaktadır.
Trafik kazası sonrası yaşanan araç değer kaybı, birçok sürücünün göz ardı ettiği ancak yasal olarak güvence altına alınmış önemli bir haktır. Sürecin karmaşık görünmesi sizi yıldırmasın; haklarınızı bilmek ve doğru zamanda doğru yere başvurmak, mağduriyetinizi gidermenin anahtarıdır.
Aksigorta olarak sigortacılığın sadece hasarı karşılamak olmadığını, aynı zamanda müşterilerimizi her konuda bilgilendirerek onların yanında olmak anlamına geldiğini biliyoruz. Hem yasal bir zorunluluk olan ve sizi üçüncü şahıslara karşı koruyan zorunlu trafik sigortası poliçenizde hem de kendi aracınızı her türlü riske karşı tam güvence altına alan kasko sigortası poliçenizde, size en kapsamlı teminatları ve en kaliteli hizmeti sunmak için buradayız.
Güvenli ve huzurlu bir sürüş için Aksigorta tekliflerini incelemeyi unutmayın!