Evim

DASK, deprem riskine karşı binaları güvence altına almaya yönelik bir çözümdür. Üstelik deprem sigortası, kanunen gayrimenkul sahiplerinin yaptırması zorunlu uygulama konumundadır. Ancak bazı binalar DASK kapsamındayken diğerleri için aynı durumu söyleyebilmek mümkün değildir. Haliyle hangi binaların DASK ile güvence altına alınabileceğini, hangi durumların sigorta kapsamında olduğunu bilmek özellikle yatırım sürecinde epey önemlidir.

İçeriğimiz aracılığıyla DASK’ın hangi yapıları kapsadığı, ruhsatsız ve kaçak yapılardaki uygulama detayları ve sigorta özelindeki özel durumlar hakkında kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.

Hangi Yapılar DASK Kapsamına Girer?

DASK’ın hangi yapıları kapsadığı hakkındaki detaylardan önce sigortacılık ürününün ne olduğunu bilmekte fayda vardır. “DASK nedir?” sorusuna, deprem nedeniyle meydana gelebilecek maddi zararların sigorta sistemi ile karşılanmasını mümkün kılan güvence yanıtı verilebilir. Söz konusu sistem, 1999 Marmara Depremi sonrasındaki süreçte kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından yönetilir. Zorunlu deprem sigortası ile amaçlanan, maddi kayıpların yanı sıra şehir planlaması ve yapı denetimi konularına katkı sağlanmasıdır.

Peki, hangi binalar ZDS kapsamındadır? 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu gereğince deprem sigortası kapsamında güvence altına alınabilecek binalar şunlardır:

• Tapu kaydı bulunan ve özel mülkiyete tabi taşınmalar üzerine mesken niteliğinde inşa edilen binalar
• 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanun kapsamına giren bağımsız bölümler
• Bir önceki maddede belirtilen binaların içerisinde yer alan ve ticarethane, büro gibi amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler
• Doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan ya da verilen kredi ile inşası gerçekleştirilen meskenler
• Yukarıdaki koşullara uyması kaydıyla kat irtifakı tesis edilmiş, tapuda henüz cins tashihi yapılmamış ve tapu kütüğünde vasfı “arsa vs.” şeklinde görünen binalar ile aynı durumdaki kooperatif evleri

Ruhsatsız ve Kaçak Yapılarda DASK Durumu

DASK poliçesi düzenlenebilmesi için yapının belirli kriterleri karşılaması zorunludur. Kriterleri karşılamayan yapılara sigorta yapılmaz. Dolayısıyla bu kategoriye dahil yapılara sahip olan kişilerin, deprem sonucunda oluşan hasarları kendileri üstlenmeleri gerekir.

Ruhsatsız Binalara Deprem Sigortası Yapılır mı?

Yapı ruhsatı, bir yapının bağlı olduğu belediyeden veya diğer yetkili kurumlardan yasal izin alınarak inşa edildiğini gösteren resmi belgedir. Eğer söz konusu belge alınmazsa, yapı “Kaçak” statüsünde yer alır. Kaçak yapı statüsüne giren bir bina, güncel mevzuat gereği yasal kabul edilmez. Bu nedenden dolayı zorunlu deprem sigortası kapsamı dışında sayılır.

Ruhsatsız binalar, DASK yapılamadığı için deprem ve depreme bağlı gelişen risklere karşı güvence altında değildir. Doğal afet nedeniyle zarar görmeleri durumunda mülk sahibi konumunda yer alan kişiler devlet güvensiyle sağlanan teminatlardan faydalanamaz.

DASK Kapsam Dışı Kalan Yapılar ve Nedenleri

Zorunlu deprem sigortası kapsamı dışındaki binalar şunlardır:

• 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’nu kapsamındaki veya kamu hizmet binası niteliğindeki yapılar ile bağımsız bölümleri
• Köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar tarafından köy yerleşik alanları ve civarında, mezralarda inşa edilen yapılar
• Ticari veya sınai amaçlı yapılar
• Projesiz ve mühendislik hizmetlerinden yararlanılmadan inşa edilmiş yapılar
• Taşıyıcı sistemi olumsuz etkilenecek biçimde tadilatı yapılmış veya zayıflatıldığı belirlenen yapılar
• Taşıyıcı sistemi olumsuz etkilenecek biçimde ilgili mevzuata ve projeye aykırı olarak inşası gerçekleştirilen yapılar
• Yetkili kurumlarca yıkılması yönünde karar alınan yapılar
• Mesken olarak kullanıma uygun olmayan bakımsız, harap veya metruk yapılar

Yukarıda sıralanan yapıların DASK kapsam dışı sayılmalarının başlıca nedeni, yapısal kusurlara sahip olma potansiyelleridir. Söz konusu binalar ayrıca yapı denetim geçmişinin olması ve belirli güvenlik standartlarının karşılanması kriterlerine uygun değildir.

Bir bina, yalnızca yapısal ve mevzuatla ilgili uygunsuzlukları nedeniyle zorunlu deprem sigortası kapsamı dışında sayılmaz. Yapının sel, fırtına, yıldırım gibi doğal afetler sonucunda hasar görmesi de kapsam dışıdır. Benzer şekilde kullanıcı hatası, bakım eksikliği gibi nedenlerle oluşan zararlar da sigortadan tazmin edilemez.

Tapusuz Evler ve DASK İlişkisi

DASK poliçesi düzenlenebilmesi için yapının tapulu olması gerekir. Çünkü yapının kayıt altına alınması ve sigorta sistemine tanıtılması, tapu sayesinde mümkündür. Üstelik söz konusu belge; kimlik, açık adres, yapı sınıfı gibi bilgilerle birlikte poliçe oluşturma aşamasında talep edilen evraklar arasındadır. 

Tapusu olmayan bir yapı, sistemde yer alamaz. Dolayısıyla deprem sigortası başvurusu yapılamaz. Zaten sistem, kaçak kategorisinde yer alan binalar için poliçe oluşturulmasına izin vermez. Bu kategoride yer alan bir yapıya DASK yapılabilmesi için öncelikle imar affı vb. uygulamalar kapsamında yapı kayıt altına alınmalıdır. Ardından tapu işlemleri tamamlanmalıdır. Son aşamada resmi kurumlardan alınan tapu ile deprem sigortası başvurusu yapılabilir.

Özel Durumlar ve DASK Uygulamaları

DASK özelinde prefabrik yapıları merkezine alana özel uygulamalar bulunur. Bazı koşullar sağlandığı takdirde söz konusu yapı türüne dahil binalar, DASK kapsamına girebilir. Bu koşullar:

• Prefabrik yapının, sabit zemine oturtulması
• Yapının, yerleşim alanı içerisinde bulunması
• Elektrik, su, kanalizasyon vb. altyapı bağlantılarına sahip olması

Sabit prefabrik yapılar, yukarda yer alan koşulların sağlanmasına ek olarak ruhsatlı ve tapulu olmaları kaydıyla zorunlu deprem sigortası kapsamında değerlendirilir. Ancak taşınabilir haldeki ve geçici barınak olarak kullanılan prefabrik yapılar, aynı kategoriye girmez. Zira bu tür yapılar, sabit mesken statüsünde değerlendirilmez.

Kentsel Dönüşüm Sürecindeki Yapılar ve DASK

Tıpkı prefabrik yapılar gibi kentsel dönüşüm sürecine giren binalar için de özel uygulamalar mevcuttur. Eğer binanın yıkımı henüz gerçekleştirilmediyse ve oturum devam ediyorsa, DASK poliçesi geçerli sayılır. Bununla birlikte binanın yıkımı tamamlanıp yeni bina inşa edilene kadar ZDS poliçesi geçersiz hale gelir. Yeni inşa edilen bina, yapı ruhsatı alındıktan ve tapu işlemleri tamamlandıktan sonra tekrar DASK ile güvence altına alınabilir. Eski poliçenin sürdürülmesi yerine yenisi düzenlenir.