Akreditif

Ticari işlemlerde kullanılan ödeme yöntemlerinden biri olan akreditif, daha çok dış ticaret işlemlerinde tercih edilir. Bankaların aracılık ettiği akreditif işlemlerinde, ithalatçının akreditifi açan finans kurumunda kredi limitinin bulunması gerekir.

Akreditif Nedir?

Alıcı ve satıcının birbirini tanımadığı, karşılıklı ilk kez ticaret yaptığı durumlarda tercih edilen bir ödeme yöntemi olan akreditif, tarafların birbirlerine olan yükümlülüklerini bankalar aracılığı ile resmileştirdiği kredi belgesidir. “Kredi mektubu” olarak Türkçeye çevrilebilecek olan “Letter of Credit” işlemleri kredi limiti gerektirir. Büyük miktarlarda ödemelerin söz konusu olduğu veya uzun vadeli işlemlerde de tercih edilen akreditifler, peşin veya vadeli olarak açılabilir.

Akreditif Ne Demektir?

Dış ticaret işlemleri, ithalatçı ve ihracatçı açısından bazı riskler taşır. Akreditifli işlemler, her iki tarafın taşıdığı riskleri kendi lehlerine minimuma indirdiği yöntemdir. Açılan akreditif metninde ithalatçı, ihracatçıya hangi belgeleri ne zamana kadar ibraz etmesi halinde ödeme yapacağını bildirir. Bunun karşılığında ise ihracatçı, yüklemeyi istenen koşullarda ve belirtilen tarihe kadar yaptığı takdirde ödemesini alacağını bilir. İthalatçı ise istediği koşullarda ve kalitedeki malın gecikmeksizin yükleneceğinden emin olur.

Akreditif işlemlerinde taraflar;

• Lehtar; ihracatçı
• Amir; ithalatçı
• Amir banka; ithalatçının bankası, akreditifi açar
• İhbar bankası; ihracatçının ülkesindeki banka, akreditifi ihracatçıya bildirir
• Teyit bankası; akreditif teyitli açıldıysa ihracatçının ülkesinde akreditife teyit veren banka, çoğu zaman ihbar ve teyit bankası aynı banka olmakla birlikte, bankaların da birbirleri ile kredi limitlerinin bulunması gerektiğinden bazı durumlarda ihbar ve teyit bankası farklı olabilir.

Uluslararası ticarette kullanılan ödeme yöntemleri ile ilgili düzenlemeler ICC (International Chamber of Commerce) tarafından yapılır. Aynı kurum tarafından yayımlanmış olan UCP 600 (Uniform Customs & Practice for Documentary Credits) broşürü, akreditifli işlemlerde takip edilmesi gereken süreçleri izah eden dokümandır. Akreditifli işlemlere aracılık eden bankalar için oldukça önemli olan bu doküman, akreditif açılışlarında referans gösterilerek hangi kuralların geçerli olacağını karşı bankaya bildirilir.

Akreditif Çeşitleri Nelerdir?

Akreditifler ödeme koşulları, şekil şartları ve verdikleri güvenceler bakımından üçe ayrılır. Buna göre;

• Peşin, vadeli ve kabul kredili olmak üzere üç farklı ödeme yöntemi bulunan akreditif işlemlerinde, vadeli ve kabul kredili akreditiflerin birbirlerinden tek farkı kabul kredili işlemlerde poliçe düzenleniyor olmasıdır.
• Şekil şartları bakımından ikiye ayrılan akreditifler, dönülemez (irrevocable) veya dönülebilir (revocable) olarak düzenlenir. Revocable akreditifler, lehdara haber vermeden değişiklik yapılabilmesini mümkün kıldığı için son UCP 600 broşüründe devre dışı bırakılmıştır.
• Akreditifler teyitli ve teyitsiz olmak üzere ikiye ayrılır. Teyitli akreditifler ihracatçı açısından en güvenilir ödeme yöntemidir. Evraklarını eksiksiz teslim ettiği anda, teyit veren banka, amir bankanın onayını beklemeden ihracatçıya ödeme yapar. Teyitsiz akreditiflerde ise, evraklar amir bankaya gönderilerek onun ödeme yapması beklenir.